Cách mạng trong bóng đá: Thời của những cầu thủ toàn diện
Manh nha trong quá khứ
Bóng đá trước đây rất khác so với bây giờ. Đã có thời, chiến thuật phòng ngự nổi tiếng Catenaccio đã được HLV Helenio Herrera của Inter Milan nâng lên tầm nghệ thuật. Nhờ sở hữu hàng thủ rất khó bị đánh bại, Inter của HLV Herrera đã giành được 2 chức vô địch cúp C1 liên tiếp vào các năm 1964 và 1965. Đến năm 1967, Inter lại một lần nữa đi đến trận chung kết, nhưng họ đã để thua 1-2 dưới tay Celtic có đội hình “siêu tấn công”. Năm ấy, Celtic của HLV Jock Stein luôn xem chọc thủng lưới đối phương là nhiệm vụ tối thượng. Đội bóng này được chuyên môn hóa tới mức, ngay từ đầu vào họ chỉ tuyển những cầu thủ sinh ra quanh Glasgow bán kính 30 dặm.
Tóm lại, trong quá khứ từng có những đội bóng có lối chơi rất đặc trưng mà bây giờ người ta không còn được chứng kiến. Thực ra thì cách đây vài chục năm, một số nhà cầm quân có tầm nhìn tốt như Arrigo Sacchi (AC Milan) hay Valeri Lobanovsky (Dynamo Kiev) từng dự đoán sẽ có một ngày những đội bóng sẽ đua nhau sử dụng những cầu thủ đa năng để hướng tới thành công. Sacchi và Lobanovsky đều là những HLV có cùng tư tưởng với cha đẻ của bóng đá tổng lực là Rinus Michels.
Nói đến Rinus Michels hẳn nhiều người đều biết đây là HLV vĩ đại nhất thế kỷ 20. Nhờ có sự dẫn dắt của ông và sau đó là HLV Stefan Kovacs, Ajax đã trải qua một giai đoạn vàng son khi giành được 3 chức vô địch cúp C1 liên tiếp vào các năm 1971, 1972 và 1973.
Bên cạnh những HLV như Sacchi hay Lobanovsky, những cầu thủ đề cao tính đa năng trong bóng đá đôi lúc cũng xuất hiện và có được sự nghiệp đáng nhớ. Trong số những cầu thủ này có thể kể đến những cái tên đình đám như Alfredo Di Stefano, Franz Beckenbauer, Michel Platini, Ruud Gullit hay Frank Rijkaard. Điểm chung của những cái tên nói trên là tất cả đều có thể thi đấu được ở nhiều vị trí (Gullit đá được trong vai trò máy quét, hậu vệ, tiền vệ hoặc thậm chí tiền đạo) và thu được nhiều thành công (Di Stefano giành 5 chức vô địch châu Âu liên tiếp cùng Real trong khoảng thời gian từ năm 1955 đến 1960, Beckenbauer vô địch thế giới cùng ĐT Đức năm 1974 v.v...).
Một buổi tập của Ajax dưới sự chỉ đạo của HLV Stefan Kovacs vào năm 1972
Bùng nổ ở hiện tại và còn phát triển mạnh mẽ trong tương lai
Theo thời gian, bóng đã đã thay đổi rất nhiều. Cùng với sự thay đổi về chiến thuật, quy trình đào tạo, hay cách thức phân tích trận đấu, các cầu thủ cũng buộc phải cố gắng để chơi bóng kỹ thuật, tốc độ và mạnh mẽ đến mức tối đa. Dần dần, cuộc cách mạng trong bóng đá đã tạo ra một thế hệ cầu thủ cực kỳ nhạy bén, dễ sử dụng và có thể thích nghi với nhiều hoàn cảnh khác nhau. Người có tiếng nói quyết định đến xu hướng này không ai khác ngoài HLV lừng danh Pep Guardiola. Ở Barcelona trước đây và Bayern Munich hiện nay, HLV Guardiola luôn muốn đội bóng của mình phải vận hành một cách nhịp nhàng, không phụ thuộc vào sự tỏa sáng của bất kỳ cá nhân nào.
Ví dụ như khi nhìn vào Bayern bây giờ, những cầu thủ như Arjen Robben, Franck Ribery, Thomas Mueller, Thiago Alcantara, Robert Lewandowski, Philipp Lahm, Xabi Alonso, David Alaba hay thậm chí cả thủ thành Manuel Neuer đều hoạt động rất tự do. Hệ quả là các đối thủ của Bayern luôn gặp rắc rối nếu có ý định cử người bắt chết một vài cầu thủ riêng lẻ bên phía Hùm xám. Lý do là bởi với sự cơ động tuyệt vời, nếu không thể trực tiếp đe dọa cầu môn đối phương thì Robben hay Ribery có thể chuyển sang vai trò làm bóng, tạo điều kiện để các đồng đội ghi bàn.
Điều tương tự cũng đang diễn ra ở Barca, đội bóng đang thăng hoa dưới tài chèo lái của thuyền trưởng Luis Enrique và vừa giành được “cú ăn ba” lịch sử (vô địch Champions League, La Liga, giành cúp Nhà vua Tây Ban Nha). Ở Barca, siêu tiền đạo Lionel Messi được đánh giá cao không chỉ bởi anh có khả năng ghi được vô số bàn thắng, mà còn vì chân sút người Argentina này đóng vai trò quan trọng trong lối chơi của toàn đội. Khi bị theo kèm quá sát, Messi hoàn toàn có thể thu hút sự chú ý của vài ba cầu thủ đối phương. Nếu chân sút người Argentina không ghi bàn nhưng lại tạo ra cơ hội cho các đồng đội thì việc anh có trực tiếp lập công hay không khi đó cũng không còn quan trọng nữa.
Cứ lấy Bayern và Barca ra làm tấm gương, xem ra các đội bóng muốn chinh phục được những đỉnh cao cần phải có thật nhiều cầu thủ có thể đảm nhận vài ba nhiệm vụ. Đây là xu hướng đã hình thành trong quá khứ, bùng nổ trong hiện tại và hứa hẹn sẽ còn phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong tương lai.
